ក្រុងកែប ជាទីក្រុងនៅតាមឆ្នេរសមុទ្រភាគនិរតីនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ក្រុងកែបស្ថិតនៅមិនប៉ុន្មានគីឡូម៉ែត្រពីព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមឡើយ។ ក្រុងកែបធ្លាប់ជាទីក្រុងឆ្នេរសមុទ្រដ៏ពេញនិយមរបស់កម្ពុជា។ ឆ្នេរសមុទ្រនៅក្រុងកែបជាឆ្នេរព្រៃកោងកាង និង គ្រួសខ្មៅៗ ដែលខុសពីក្រុងព្រះសីហនុ ដែលមានឆ្នេរខ្សាច់ពណ៌សក្បុស។ ក្រុងកែបសំបូរគ្រឿងសមុទ្រថោកៗតែឆ្ងាញ់ជាពិសេសគឺក្ដាមសមុទ្រ។

រឿងព្រេង
តាមរឿងនិទានតៗគ្នាទាក់ទងនឹងឈ្មោះកែប គឺដើមឡើយមានស្តេចមួយ អង្គព្រះនាម សាគររាជ ដែលមានមន្តអាគម ខ្លាំងពូកែបានប្រើសិល្ប៍សេកមន្ត អាគមគាថាសណ្តំមេទ័ពម្នាក់នៅអង្គរធំ ហើយបានលួចយកសេះសរបស់មេទ័ព នោះមក ជាមួយពលសេនាខ្លួនមួយចំនួន ។ ពេលមេទ័ពផ្អើលឆោឡោដេញតាម ចាប់ ស្តេច សាគររាជ និង ពលសេនាក៏បានភៀស ខ្លួនមកដល់ភូមិភាគនិរតីតំបន់ ឆ្នេរសមុទ្រ។ ពេលឈប់សម្រាកនៅមាត់សមុទ្រ ទ័ពដែលដេញតាមពីក្រោយក៏ មកដល់។ ដោយមានការភិតភ័យស្តេច សាគររាជ បានឡើងបំផាយសេះ ប៉ុន្តែ សេះសនោះក៏កញ្ជ្រោលឡើង ធ្វើឱ្យព្រះអង្គធ្លាក់ពីលើសេះ ឯកែបសេះក៏ធ្លាក់មក ជាមួយនៅទីនោះដែរ ។ ដោយទ័ពដេញតាមកាន់តែមកកៀក ព្រះអង្គក៏ភិតភ័យ ឡើងផាយសេះ រត់ភៀសខ្លួនជាបន្តទៀត ដោយទុក ចោលកែបសេះនៅទីនោះ។ តំណមកគេក៏បានហៅ ទីនោះឈ្មោះថា កែបសេះហើយយូរៗទៅក៏ហៅខ្លីមកត្រឹមពាក្យ “កែប” រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។

ប្រវត្តិសាស្រ្ត និង ពត៌មានទូទៅ
ខេត្តកែប ទើបតែផ្ទេរពីឈ្មោះក្រុងកែបនាពេលកន្លងទៅប៉ុណ្ណោះ។ ក្រុងកែបបានកសាងឡើងតាំងពីកំឡុងឆ្នាំ ១៩០៨ ក្នុងសម័យអាណានិគមបារាំង។ ទីក្រុងនេះបានកែលម្អឱ្យក្លាយជាទីក្រុងទេសចរណ៍ឆ្នេរសមុទ្រដ៏ ប្រណីតមួយក្នុង ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៦០ នាសម័យរាជរដ្ឋាភិបាលសង្គមរាស្ត្រនិយម។ ឈ្មោះទីក្រុង កែបនេះបានក្លាយពីពាក្យបារាំង Le Cap ប្រែមកជាពាក្យខ្មែរគឺ “ជ្រោយ” ដែលមានន័យថា ដីដុះលយទៅសមុទ្រ។ បច្ចុប្បន្ន ខេត្តកែប មានផ្ទៃដីសរុបចំនួន ៣៣៦ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ដែលចែកចេញជាក្រុង ០១ ស្រុក ០១ ឃុំ ០២ សង្កាត់ ០៣ និងមានភូមិសរុបចំនួន ១៨។ តើលោកអ្នកគួរទៅកម្សាន្តទីណាខ្លះ?

ឧទ្យានជាតិកែប មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងដែនដីនៃខេត្តកែប ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ ២៥ គីឡូម៉ែត្រ ពីទីក្រុងកំពត ហើយមានចម្ងាយ ១៧៣ គីឡូម៉ែត្រ ពីរាជធានីភ្នំពេញ ។ ឧទ្យានជាតិនេះមានផ្ទៃដី ៥.០០០ ហិកតា មានព្រំប្រទល់ ខាងជើងជាប់នឹង ផ្លូវជាតិលេខ ១៦ ខាងត្បូងជាប់នឹង ឆ្នេរសមុទ្រ ខាងកើត និង ខាងលិចជាប់នឹង ផ្លូវជាតិលេខ ១៦២ ។ បុរីកែបមានព្រំប្រទល់ប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រក្រៅពីផ្លូវគោក ផ្លូវសមុទ្រក៏អាចជាមធ្យោបាយគមនាគមន៍ដ៏សំខាន់ សម្រាប់សហគមន៍ក្នុងតំបន់ផងដែរ។ ច្រើនជាងនេះទៅទៀតវាផ្តល់នូវធនធានសមុទ្រដ៏ច្រើនដល់ប្រជាជនក្នុងតំបន់ដូចជា ត្រី ក្តាម បង្គា មឹក លៀស ខ្យង ងាវ... ៘ ទិដ្ឋភាពដ៏ស្រស់ត្រកាលនៃឆ្នេរខ្សាច់គឺតំបន់ឧទ្យានជាតិកែប គឺជួយទាក់ទាញភ្ញៀវ ទេសចរជាតិ និង អន្តរជាតិឱ្យនៅស្នាក់កម្សាន្តតំបន់នោះផងដែរ ។ ផ្នែកមួយចំនួននៃមាត់សមុទ្រនៅភាគខាងកើត និង ខាងលិចនៃតំបន់នេះ ព្រៃកោងកាងលាតសន្ធឹងពីតំនាបទឹកប្រៃរហូតដល់មាត់សមុទ្រ ហើយព្រៃកោងកាងខាងលើនេះផ្តល់ជាថ្នាលបណ្តុះពូជ និង ជាទីសម្បុកពង កូនដល់ពពួកត្រី ក្តាម ខ្យង ល្មូន និង គ្រប់សត្វសមុទ្រ ។ ក្រៅពីនោះក៏ជាតំបន់តូចធំធ្លាប់មានប្រវត្តិថា ជាតំបន់ជម្រកធម្មជាតិដ៏សំខាន់សម្រាប់សត្វព្រៃ ដូចជាចតុប្បាទបក្សាបក្សីសម្បូរបែបប្រកបដោយជីវសាស្ត្រចម្រុះ និង សោភណភាពទេសភាពស្រស់បំព្រង។ ដើម្បីរារាំងនឹងការដែលចេះតែមិនឈប់ឈរនូវការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ បំផ្លាញជម្រកធម្មជាតិ និង ជីវសាស្ត្រចម្រុះនៅថ្ងៃទី ០១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩៣ ត្រូវបានសម្រេច និង ប្រកាសដាក់ជាឧទ្យានជាតិដោយព្រះរាជក្រឹត ដែលឡាយព្រះហស្តដោយ ព្រះបាទសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុវរ្ម័ន។

ឆ្នេរកែប ជាឆ្នេរមួយក្នុងចំណោមឆ្នេរសមុទ្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានប្រវែង ២៦ គ.ម និងមានកោះចំនួន ១៣ កោះផ្សេងទៀត ដែលស្ថិតក្នុងតំបន់គ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋបាលខេត្តកែប។ ឆ្នេរខ្សាច់នៃខេត្តកែប មានលក្ខណៈតូចចង្អៀត និងមានគ្រួសខ្មៅ ពុំមានខ្សាច់ស ដូចជាឆ្នេរដ៏ទៃទេ។ ភ្ញៀវទេសចរ អាចអញ្ជើញមកកម្សាន្ត និងស្រូបយកខ្យល់អាកាសបរិសុទ្ធនៅតាមឆ្នេរសមុទ្រដែលមានទឹករលកខ្មួលខ្មាញ់ និងអាចទទួលទាននូវរសជាតិក្តាមសមុទ្រស្រស់ៗ ដែលមានឱជារសឆ្ងុយឆ្ងាញ់ពិសា។ ជាពិសេសគឺបានគយគន់នឹងរូបសំណាកនារី សិលាចាំប្តី ដ៏ធំមួយដែលកំពុងតែ អង្គុយបែរមុខ រកទៅផ្ទៃទឹកសមុទ្រដ៏ធំល្វឹងល្វើយ និងមានទឹកមុខស្រពត់ស្រពន់ ហាក់ដូចជាបានបង្កប់នូវអត្ថន័យមួយដ៏សែនអន្លង់អន្លោច ពិបាកនឹងថ្លែងប្រាប់រាល់អ្នកទេសចរណ៍ទាំងអស់។

កោះទន្សាយ ស្ថិតនៅខាងត្បូងឆៀងខាងលិច ចំងាយប្រហែល ៤,៥គម ពីទីក្រុងកែប។ កោះទន្សាយមានឆ្នេរខ្យាច់សក្បុសចំនួន ២សម្រាប់ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍។ ជម្រៅទឹកសមុទ្រនៅទីនេះមាន សភាពរាក់ដោយសារឆ្នេរជុំវិញកោះមានភាពទេរតិចតួច ជាហេតុធ្វើអោយកោះនេះក្លាយជាកន្លែងសក្តិសមសម្រាប់ការហែលទឹកលេងកម្សាន្ត។ នៅបាតសមុទ្រក្បែរនោះសម្បូរ ផ្កាថ្ម សារាយសមុទ្រ និង សត្វសមុទ្រជាច្រើនប្រភេទ ដែលជាភាពទាក់ទាញចំពោះអ្នកស្រាវជ្រាវនិងអ្នកបរិស្ថានវិទ្យា។ ឈ្មោះកោះទន្សាយក្លាយមកពី ពាក្យថា រំសាយ ។ មានតំណាលថា ដើម្បីគេចពីការតាម ប្រហាររបស់កងទ័ពនាយបញ្ជាការ ព្រះអង្គម្ចាស់សាគររាជបាននាំទ័ពគេចខ្លួនមកដល់ក្រុងកែប។ នាពេលនោះកងទ័ពរបស់ព្រះអង្គបានអស់កំលាំងជាបណ្តើរៗ ព្រះអង្គក៏ សម្រេចចិត្តនាំកងទ័ពដែលនៅសេសសល់ឆ្លងទៅកោះមួយដែលនៅចំពីមុខក្រុងកែប។ ព្រះអង្គបានប្រកាសរំសាយទ័ពនៅលើកោះនោះ។ ដោយហេតុនេះហើយ កោះនោះក៏ត្រូវបានគេហៅថា កោះរំសាយ រួចក្លាយជា កោះអម្សាយ រូចជា កោះអន្សាយ និងចុងក្រោយបំផុតជាកោះទន្សាយដូចបច្ចុប្បន្នទៅ។ កោះទន្សាយ មានផ្ទៃដី ពីរគីឡូមែត្រក្រឡា។ នៅក្នុងសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយមដឹកនាំដោយព្រះបាទនរោត្តមសីហនុ កោះទន្សាយបានក្លាយជាកន្លែងឃុំឃាំងអ្នកទោស ដើម្បីអោយពួកគេនៅការពារកោះនេះ។ គេនៅឃើញមានស្លាកស្នាមខ្លះៗ បន្សល់ទុកដូចជា ផ្លូវរទេះសេះ និង ផ្ទះឈើប្រក់ស្បូវដែលសាងសង់ឡើងនាសម័យនោះ។ សព្វថ្ងៃ មានប្រជាជន៧គ្រួសាររស់នៅលើកោះនេះដែលពួកគេប្រកបរបរនេសាទ និង ដាំដើមដូង។

កោះពស់ កោះពស់ គឺជាកោះមួយទៀតដែលមានទេសភាពស្រស់ស្អាតដែលអាច ត្រូវនឹងចំណូលចិត្តសម្រាប់ភ្ញៀវដែលនិយមគោលដៅអេកូទេសចរណ៍ ហើយ វាក៏មានឆ្នេរខ្សាច់ល្អប្រកបដោយភាពស្ងប់ស្ងាត់ផងដែរ។ កោះនេះលម្អ ដោយឆ្នេរខ្សាច់ពណ៌ពងមាន់ ព័ទ្ធជុំវិញដោយព្រៃឈើពណ៌បៃតងស្រស់។ កោះពោធិ៍ គឺជាភូមិកររបស់អ្នកនេសាទប្រមាណជា ៥០ គ្រួសារ ដែលរស់នៅ យ៉ាងស្ងាត់ស្ងៀមលើកោះនៃភូមិសាស្ត្រខេត្តកែបនេះ ។ វាក៏ដូចនឹងសហគមន៍ អ្នកនេសាទឯទៀតៗផងដែរ អ្នកភូមិកោះពោធិ៍រស់នៅដោយសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និង សកម្មក្នុងអាជីពជាអ្នកនេសាទរបស់ខ្លួន ។ ប្រជាពលរដ្ឋនៅកោះពោធិ៍ ១០០ ភាគរយគឺជាអ្នកនេសាទ ពួកគេពុំដែលចាកចេញពីមហាសាគរទៅរកដី គោកឡើយ។ ទីនោះពុំមានសាលារៀនសម្រាប់កុមារ គ្មានមន្ទីរពេទ្យ ហើយ ក៏គ្មានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់ដែរ។ វាជាភូមិដាច់ស្រយាលដែលមានចម្ងាយ ប្រហែល ១០ គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងកែប ។ ដើម្បីទៅដល់កោះពោធិ៍គឺត្រូវធ្វើដំណើរមួយទៅពីរម៉ោង ពោលគឺយឺត ឬ លឿនទៅតាមធាតុអាកាសសមុទ្រដែលមានរលកធំ ឬ តូច ។ សម្រាប់ការ ចំណាយតិច ភ្ញៀវទាំងឡាយគួរទិញសំបុត្រទូកទៅកោះពោធិ៍វិញ ត្រូវចំណាយ ៤០ ដុល្លារទាំងទៅមក ឬក៏ភ្ញៀវទៅកោះទន្សាយ ក្នុងតម្លៃទៅមក ២០ ដុល្លារ សិន ហើយនៅពេលជិះអ្នកអាចចរចាជាមួយអ្នកបើកទូកដោយផ្ទាល់ឱ្យជូនទៅកោះពោធិ៍បន្តទៀតក៏បាន។

ភ្នំសសៀរ នៅប្រមាណ ១៤ គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងកែប មានរមណីយដ្ឋានមួយទៀតដែលមានឈ្មោះ ថា ភ្នំសសៀរ ភ្នំនេះស្ថិតនៅចម្ងាយប្រហែល ២-៣ គីឡូម៉ែត្រពីរង្វង់មូលសេះស ។ នៅទីនោះមានរូងថ្មសំខាន់ៗចំនួនបួន គឺល្អាងស្តេចដំរីស ល្អាងវាលស្រែមួយរយ ល្អាងស-ខ្មៅ និងល្អាងប្រចៀវ។ ល្អាងស្តេចដំរីស គឺជាល្អាងមួយធំហើយសំខាន់ជាងគេ សម្រាប់គោរពបូជា ព្រោះទីនេះមានថ្មពណ៌ស ដុះដូចរូបសត្វដំរី ។ រីឯល្អាងប្រចៀវនៅផ្នែកម្ខាងទៀតនៃភ្នំ មុននឹងចូលមកដល់ទីនេះលោកអ្នកអាចនឹងឮស្នូរ សំឡេងរងំនៃសត្វប្រចៀវ ។ វាក៏ជារូងធំហើយជ្រៅ និង មានទឹកខួបប្រាំងខួបវស្សានៅទីនោះ។ ទោះបីទីនេះមានភាពល្បីល្បាញយ៉ាងណាក្តី ក៏ពុំសូវមានទេសចរណ៍ក្នុងស្រុកទៅទស្សនាច្រើនប៉ុន្មានឡើយ នៅភ្នំសសៀរនេះ ពោលគឺភាគច្រើនទៅហួសមកហួស ប៉ុន្តែសម្រាប់ភ្ញៀវបរទេសវិញ រមណីយដ្ឋានភ្នំសសៀរ គឺជារមណីយដ្ឋានវប្បធម៌និងទេសចរណ៍ដ៏សំខាន់សម្រាប់ពួកគេ។

ភ្នំពោន  ជារមណីយដ្ឋានធម្មជាតិមាត់សមុទ្រដែលមានទីតាំងស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ត្រភូមិភ្នំលាវ ឃុំពងទឹក ស្រុក ដំណាក់ចង្អើរ ទីនេះអំណោយផលល្អសម្រាប់ការកម្សាន្តរបស់ភ្ញៀវទេសចរណ៍។ ភ្នំពោនមានធម្មជាតិព្រៃព្រឹក្សាយ៉ាងស្រស់បំព្រង មានឆ្នេរខ្សាច់យ៉ាងល្អស្អាតជាប់ មាត់សមុទ្រ និង អាកាសធាតុបរិសុទ្ធបក់មកគ្របដណ្តប់គ្រប់រដូវកាល។ ទិសដៅទៅអនាគត ខេត្តចង់ប្រែក្លាយឱ្យទៅជាទីសម្រាប់លម្ហែ និង សាងសង់កំពង់ផែខ្នាតអន្តរជាតិទៀតផង។ អ្វីដែលទន្ទឹងរង់ចាំដំបូងនាពេលនេះនោះ គឺ បញ្ហាផ្លូវសម្រាប់ភ្ជាប់ទីកន្លែងនេះទៅក្រុងកែប និង ផ្លូវសេដ្ឋកិច្ចឆ្ពោះទៅតំបន់ច្រកទ្វារអន្តរជាតិព្រែកចាក។ នៅថ្ងៃអនាគតខេត្តសង្ឃឹមថាតំបន់នេះនឹងក្លាយទៅ ជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍មួយយ៉ាងសំខាន់នៅខេត្តកែប។

ភ្នំវល្លិ បានក្លាយទៅជាតំបន់គួរឱ្យទាក់ទាញយ៉ាងខ្លាំងចាប់តាំងពីពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៩០ ពោលគឺតាំងពីតំបន់នេះត្រូវខ្មែរក្រហមធ្វើសមាហរណកម្ម ចូលជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលមកម៉្លេះ ពិសេសទីនេះមានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងពីភ្ញៀវបរទេស ដោយសារតែនៅភ្នំវល្លិជាកន្លែងដែលមេបញ្ជាការខ្មែរក្រហមម្នាក់ ឈ្មោះ ឈូក រិន សម្លាប់ចំណាប់ខ្មាំងលោកខាងលិចបីនាក់។ សព្វថ្ងៃផ្នូររបស់ជនបរទេសទាំងបីនាក់ដែលមានបារាំង អង់គ្លេស និង អូស្ត្រាលី នៅក្នុងភូមិចម្ការបី ឃុំភ្នំវល្លិ ស្រុកដំណាក់ចង្អើរ បានក្លាយទៅជាកន្លែង ជាទីចាប់អារម្មណ៍របស់ភ្ញៀវទេសចរណ៍ជាតិ និង បរទេស។ ចំណុចដែលជាទីចាប់អារម្មណ៍ថ្មីមួយទៀតនោះ គឺចម្ការម្រេចនៅភ្នំវល្លិបានទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍មកពី អាមេរិក និង បារាំង ឱ្យចង់មកទស្សនាទេសភាពដ៏ស្រស់ត្រកាលនៃចម្ការម្រេច ចម្ការទុរេន ចម្ការស្វាយ ៘ បើចង់ទៅទស្សនាភ្នំវល្លិដោយចេញពីទីប្រជុំជន កំពង់ត្រាចឆ្ពោះទៅកែបបានប្រមាណជិត ១០ គីឡូម៉ែត្រ នឹងបានឃើញស្លាកសញ្ញាចូលភ្នំវល្លិនៅខាងស្តាំដៃ ហើយបន្តដំណើរតែជាង ៥ គីឡូម៉ែត្រទៀត នឹងបានដល់ភ្នំវល្លិ។

សួនមេអំបៅ  ជាគោលដៅទេសចរណ៍ថ្មីមួយ ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ឯកជន និងមានទីតាំងនៅ Jasmine Valley Eco-Resort ឬ Jasmine Valley Trail។ ទីនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណង បង្កាត់ពូជប្រភេទមេអំបៅជាច្រើនប្រភេទ និងស្វែងយល់អំពីការរស់នៅរបស់ពពួកសត្វទាំងនេះ ជាពិសេសគឺដើម្បីបង្កើតជាឱកាសការងារ ដែលអាចផ្តល់ជាកម្រៃសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ជីវភាព រស់នៅរបស់ប្រជាជនដែលរស់នៅតំបន់នោះ។

ដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សារបស់សិស្សថ្នាក់ ទី១២ សាលា ប៊ែលធី អន្តរជាតិ ទៅកាន់ ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក
ដំណើរកម្សាន្តមហាគ្រួសារ Alliance Pharma Canbodge ទៅខេត្តព្រះសីហនុ
ប៊ែលធី ទេសចរណ៍ រៀបចំដំណើរកម្សាន្ត សម្រាប់បុគ្គលិក ទៅកាន់កោះឋានសួគ៌ ខេត្តព្រះសីហនុ